Moskova konseri katliamı: Güvenlik hatasının arkasında ne var?

Rusya'da 22 Mart'ta meydana gelen ve 140'tan fazla kişinin ölümüne neden olan konser salonu saldırısı, Devlet Başkanı Vladimir Putin döneminde “büyük bir güvenlik zaafı” olarak değerlendiriliyor.

Yirmi yılın en ölümcül saldırısı, silahlı kişilerin halka açık bir etkinlikte bu kadar çok insanı nasıl kolayca öldürebildiği sorusunu gündeme getirdi.

AP, katliamın önlenememesinin nedenlerini ve hükümetin tepkisini değerlendirdi.

“Siyasi baskı yoluyla terörizme dikkat edilmedi”

Son yıllarda Rus güvenlik aygıtı “siyasi muhalefete, bağımsız medyaya ve sivil toplum gruplarına” karşı sıkı önlemler aldı. Bu durum Ukrayna'nın işgalinden sonra daha da şiddetlendi. Birçok muhalif grup “aşırılıkçı” olarak etiketlendi.

Muhalefet lideri Alexei Navalny 16 Şubat'ta hapishanede öldü. Navalny'nin siyasi ağı, 22 Mart'ta Rusya'nın devlet mali suçlar gözlemcisinin kaydına eklenen LGBTQ+ gibi aşırılık yanlısı ve terör örgütleri listesinde yer alıyor.

Navalny'nin üst düzey yardımcılarından Leonid Volkov, güvenlik servislerinin siyasi baskıdan endişe duydukları için terör tehditlerine aldırış etmediğini söyledi.

Yurt dışında yaşayan Volkov, “Farklı düşünen veya seven hayali teröristler icat etmeyi seviyorlar, bu yüzden gerçek teröristlere ayıracak zamanları yok” dedi.

Pek çok güvenlik yetkilisi, şüpheli Ukraynalı ajanlara, Ukrayna sabotajına ve diğer saldırılara odaklanıyor.

Carnegie Rusya Avrasya Merkezi kıdemli araştırmacısı Andrei Kolesnikov, güvenlik güçlerinin Kremlin'i eleştirenlere odaklandığını ancak ülkeye yönelik gerçek tehditlerle mücadelede yetersiz olduklarını kaydetti.

Kolesnikov, Putin'in “istikrarı ve güvenliği sağlamak için neredeyse çeyrek yüzyılı olduğunu ancak bunun yerine ikisini de yok ettiğini” söyledi.

ABD saldırı konusunda uyardı, Rusya bunu 'şantaj' olarak nitelendirdi

Washington yönetimi, Mart başında Rusya'da bir saldırının yaşanabileceğini bildirdi.

Moskova'daki ABD Büyükelçiliği 7 Mart'ta, aşırılık yanlılarının konserler de dahil olmak üzere büyük toplantıları hedef alma planları nedeniyle Amerikalılara toplantılardan kaçınmalarını tavsiye eden bir duyuru yayınladı.

Saldırıdan üç gün önce Putin, “Amerikan büyükelçiliğinin uyarısını Rusları korkutma veya sindirme ve Kremlin'e şantaj yapma girişimi” olarak değerlendirdi.

Federal Güvenlik Servisi (FSB) Başkanı Alexander Bortnikov, ABD'nin uyarısının genel olduğunu ve saldırganların izini sürmeye yardımcı olmadığını kaydetti.

Putin “saldırıyı Ukrayna ile ilişkilendirmeye çalışarak dikkatleri güvenlik zafiyetinden uzaklaştırmaya çalıştı.”

İlk işlem başarısız oldu

Saldırı haberini alan terörle mücadele ekiplerinin konser salonuna ulaşması en az yarım saat sürdü. Bu sırada silahlı saldırganlar salonu ateşe vererek kaçtı.

Yoğun trafik, güvenlik güçlerinin Moskova'nın Dış Çevre Yolu üzerindeki konser salonuna ulaşmasını da engelledi.

Güvenlik kameraları onların sahaya gelişlerini ve ardından beyaz bir Renault ile ayrılırken kaydetti.

Yetkililerin onları Ukrayna sınırından yaklaşık 140 kilometre uzakta tutuklamadan önce neden 370 kilometreden fazla güneybatıya gitmelerine izin verdiği hemen belli olmadı.

Kremlin'in Ukrayna konusundaki ısrarı

Afganistan'daki IŞİD bağlantılı grupların saldırının sorumluluğunu üstlenmesinin ardından Putin, saldırının ertesi günü başlangıçta gruptan bahsetmedi.

Daha sonra saldırının arkasında “radikal İslamcıların” olduğunu itiraf etti.

Putin, hiçbir kanıt sunmadan, muhtemelen Ukrayna ve Batı'nın işin içinde olduğunu iddia etti; Ukrayna yakınlarında dört silahlı saldırganın yakalanmasının Kiev'in olaya karışmış olabileceğini gösterdiğini söyledi.

Moskova'nın yakın müttefiki Belarus lideri Alexander Lukashenko, kendisi ve Putin'in saldırganların geçişini önlemek için Rusya-Belarus sınırının güçlendirilmesi konusunu görüştüğünü duyurdu.

Sorunlu insan avı

Saldırının ardından 7 şüpheliyle birlikte 4 şüpheli tutuklanırken, diğer suç ortaklarını arama çalışmaları sürüyor.

Üst düzey bir Türk güvenlik yetkilisi, dört şüpheliden ikisinin 2 Mart'ta birlikte Rusya'ya gitmeden önce Türkiye'de “kısa bir süre” geçirdiğini söyledi.

Şüpheliler Pazar gecesi duruşmaya şişmiş ve morarmış yüzlerle geldiler.

Birinin ağır bandajlı bir kulağı vardı ve bildirildiğine göre sorgulama sırasında kesilmişti. Diğerinin boynuna plastik poşet asılıydı, üçüncüsü ise sağlık personeli eşliğinde tekerlekli sandalyede gözleri kapalıydı.

Sonuç ne olacak?

Güvenlik açıklarına rağmen Putin, yetkililerin eylemlerine yönelik herhangi bir eleştiriden kaçındı.

Putin'in saldırıda Ukrayna'nın parmağı olduğu yönündeki suçlamaları, ülkedeki muhalifler üzerindeki baskının daha da artmasına yol açabilir.

Bu ayın başlarında 6 yıllık bir görev süresi daha garantileyen Putin'in kamuoyunun her türlü eleştirisinden uzak duracağı iddia ediliyor.

AP, “devlet kontrolündeki yayıncılar ve diğer medya kuruluşlarının Putin'in Ukrayna'nın saldırıdaki rolüne ilişkin mesajını vurgulamaya devam edeceğini ve dikkatleri kolluk kuvvetlerinin zayıf performansından uzaklaştıracağını” yazdı.